Sinema

Arkadaşlık, kan bağıyla değil gönül bağıyla kurulan, muhabbet yoluyla cereyan eden, dostların arasındaki her halin birbirine sirayet etmesiyle oluşan kardeşliktir. Arkadaşlar sevilen insanlar arasından seçilir ve insan sevdiğinin kusurunu görmez, bize emrolunduğu gibi arkadaşının “ayıbını örtecek” bir duruş sergiler her zaman. Biliyoruz ki insan, dünyada ve ahirette sevdikleri ile beraberdir. Onun için Allah çoğu zaman, bir kulunun kalbinde, bir kimseye muhabbet görür de, onun hürmetine merhamet ederek o insanları sevdiği kullar arasına ilhak eder. Biz de hadiste buyurulduğu gibi : "Kişi dostunun dini üzeredir. Öyleyse her biriniz, kiminle dostluk kuracağına dikkat etsin.” Emriyle hayatımıza ciddi tesirleri olan bu konuyu kısa film yarışmamızda işlemek istedik.

Kur’an tilavetiyle başlayan program Genç Öncüler Gençlik Hareketi Genel Başkanı Aşkın Özcan’ın hareket adına yaptığı konuşmada, liseli gençlerin bu alana gönül vermiş olmasının önemine değinmesiyle devam etti. Biz de Genç Öncüler olarak bu yarışmanın onlar için bir başlangıç olmasını ve bu alandaki çalışmalarının başarılı bir şekilde devam etmesini diliyoruz.

Yarışmaya katılan filmler arasından, dereceye giren filmlerin izlenmesi ve ödüllerinin takdimi ile devam eden program da SEKAM Genel Başkanı Prof. Dr. Burhaneddin Can medyanın yaptırım gücüne değinerek, çizgi film ve bilgisayar oyunları alanın da yer bulmamız gerektiğini ifade etti.

Yarışmaya katılan tüm kardeşlerimizi tekrar tebrik ederken, hazırlık aşamasında onlardan hiçbir desteğini esirgemeyen hocaları Ömer Dişbudak’a ve ailelerine teşekkürü bir borç biliriz.

Yarışmanın kazanan isimleri ise şu şekilde oldu:

Genç Öncüler Özel Ödülünün kazananı, “Yenilgi Yenilgi Büyüyen Bir Zafer Vardır” filmi ile Elif Beyza Menevşe oldu.

Üçüncülük ödülü ise “Dost İstersen” filmi ile Eygi Uçak’a verildi.

İkincilik ödülünü “Bana Yaşadığın Şehrin Kapılarını Aç” filmi ile Zeynep Sude Erilli oldu.

Birincilik ödülü “Yara Bandı” filmi ile Şevval Kılıç’ın oldu.

“MUHAMMED: ALLAH’IN ELÇİSİ” FİLMİNE KISA BİR BAKIŞ

İranlı yönetmen Mecid Mecidi tarafından hazırlanan “Muhammed: Allah’ın Elçisi” filmi 2015’te bazı ülkelerde gösterime girmesinin ardından 28 Ekimde Türkiye’de de seyircilerle buluştu. Üç hafta gösterimde kalan film 433.694 kişi tarafından izlendi ve birçok eleştiriyi beraberinde getirdi.

Yedi yılda tamamlanan filmin çekimlerinin büyük bir bölümü İran’ın Kum kentinde yapıldı ve İran devletinin de desteğiyle yaklaşık kırk milyon dolar bütçeyle film İran sinemasının en yüksek bütçeli filmi olarak sinema tarihindeki yerini aldı.

“Muhammed: Allah’ın Elçisi”nin galasıyla beraber eleştiriler de yoğun bir şekilde yapılmaya başlandı. Suudi Arabistan’da ve Katar’da yasaklanan film, El Ezher tarafından “izlenilmesi haram” fetvasıyla karşılaştı.

Öncelikle şunu belirtmemiz gerekir ki hazırlanan sahneler oldukça başarılı. Filmden geriye ne kaldı diye sorduğumuz zaman filmin ilk sahnesi bile uzunca zaman hafızamızdan çıkmayacaktır. Siyerden okuduğumuz Hz. Hamza’nın Ebu Leheb’e karşı peygamberi müdafaa etmesi ve himayesine alması filmin ilk sahnesine yerleştirilmiş ve nübüvvetten sonra Mekke döneminin gergin yılları ile filme başlanmış. Geriye dönüş tekniği ile Fil Vakası’ndan itibaren peygamberin doğumu ile asıl senaryoya başlanmış ve Allah Rasulü’nün on iki yaşına kadarki hayatı filme aktarılmış. Filmin son bölümünde ise tekrar nübüvvet dönemi Mekke’sine dönülmüş ve üç ayaklı filmin ilk kısmı sonlandırılmış.

Filmin senaryosunda dikkat çekici unsurların sayısı oldukça fazla.
Filmin dilinin Farsça olduğunu öğrendiğimde ben de şaşırdım ama bu kadar emek verilerek çekilen bir filmde yönetmen ve senaristin kendi dillerini kullanmalarını çok da yadırgamadığımı itiraf etmeliyim.

Filmde dikkat çeken unsurlardan biri Ebu Talip - Ebu Süfyan karşıtlığı. Rasulullah’ı nübüvvetten sonra amcası Ebu Talib’in himayesi altına aldığı ve Mekke müşriklerine karşı koruduğu aşikar. Bunun yanında Ebu Talib’in, yeğeni Muhammed’i (sav) kardeşinin emaneti ve kimsesiz olduğu için himaye ettiği, ancak peygamberin davetini tasdik etmediği ehli sünnet kaynaklarla bize ulaşmıştır. Filmde ise Ebu Talib’in, kafirlerin karşısında, müminlerin önde gelenlerinden olarak aktarılması Şia akidesinin devreye girdiği yer olarak dikkate çekmekte. Mekke’de baskıların en şiddetli olduğu zamanlarda peygamber ve arkadaşlarının gördüğü baskıya filmde yer verilirken, Allah’ın vahyini ilk tasdik edenlerden biri olarak Hz. Ebubekir’e yer vermeyip Ebu Talib’in bir muvahhid gibi perdeye aktarılması, filmin Müslümanları kapsayıcılığı bakımından ilk aksaklıklarından. Diğer yandan Ebu Talib’in karşısına küfür ehlinden Ebu Leheb’in yahut Ebu Cehil’in yerine Ebu Süfyan’ın seçilmesinin nedenini mezhebi temellerde aramamız gerekiyor. Bu karşıtlıklarla Hz. Ali - Hz. Muaviye ve Hz. Hüseyin - Yezid arasında gerçekleşen olaylara atıf yapılarak Şia aklı ön plana çıkartılmakta.

Dikkat çeken bir başka unsur Ümeyyeoğulları ve Haşimoğulları arasındaki gerginliklere filmde sıkça yer verilmesi.

Filmi izlerken aklımıza takılan noktalardan birisi de Yahudilerin filmde sık sık karşımıza çıkması. Siyer-i Nebilerde bu hususta bilgiler bulunsa da filmde işlendiği gibi Rasulullah’ın çocukluğundan itibaren Yahudilerin sürekli tuzak kurmaları ve peygamberi öldürme gayretinde olmaları tarihi gerçekliği muallak bir konu. O halde “neden” sorusunu sorduğumuz zaman mantıklı cevaplar alabilmek için günümüz siyasetine bakmamız gerekiyor. Şu anda İran ve İsrail arasındaki husumet eski gerilimini kaybetse de filmin yedi senelik bir çalışmanın ürünü olduğunu düşündüğümüzde, İran’a uygulanan siyasi ve ekonomik ambargo akıllara gelecektir. Bu bağlamda düşündüğümüzde Hz. Peygamber’in çocukluğunun anlatıldığı bir filme Yahudilerin bu şekilde yerleştirilmesine çok da şaşırmayacağız.

Benim en çok şaşırdığım yer, Peygamber’in, amcası Ebu Talib ile ticaret için yola çıktıklarında Rahip Bahira’nın söyledikleridir. Kervanı takip eden bulutu gören Rahip Bahîra bir gariplik olduğu sezip kervanı yemeğe davet edince Ebu Talib ve Amine’nin yetimi ile tanışır ve birkaç soru sorduktan sonra onun peygamber olacağını anlar. Amine’nin yetimi ile konuşurken Allah’ı kasdederek söylediği bir söz dikkat çekicidir: ”O var, O’ndan başka hiçbir şey yok.” Bu vahdet- i vücut vurgusu nereden çıktı derken İbn-i Arabi’nin İran kültürü üzerinde de etkili olduğunu hatırladım.

Filmin kritiğini yaparken mucizelerin geçtiği sahnelerden birine özellikle değinmemiz gerekiyor. Genel kabullerin çok da dışına çıkılmadan anlatılan üç dört mucizeden sonra filmin son sahnesinde Şii kaynaklardan gelen “balık mucizesi” rivayet edilen mucizelerin ruhuna uymamakta. Ebu Talib ile gidilen bir ticaret yolculuğunun dönüşünde, yağmur yağması için bir aileyi kurban etmekte olan bir kabilenin olduğu yere uğrayan henüz on yaşında, nübüvvet gelmemiş olan Hz. Peygamber, kurban edilen ailenin yanına gider ve çocuklara şefkat ile nazar ettikten sonra denize dönerek uzun süre denize bakar. Bunun üzerine dalgalar azgınlaşır ve sahile vuran dalgalardan bölge halkının üzerine balık yağar. Bu olaylar cereyan ederken henüz on yaşında olan Muhammed(s), yüzünü denize dönmüş ve hiçbir tepki vermeden öylece durmaktadır. Kırk yaşında iken mağarada ilk vahiy nazil olduğunda korkudan ne yapacağını bilemediğini Kur’an bize haber verirken, henüz on yaşında bir çocuğun böyle bir olayla karşılaştığında hiçbir tepki vermemesi oldukça garip. Filmlerde büyücüler canlandırılırken böyle sahnelerin kullanıldığı canlandı gözlerimde o anı izlerken. Sahne çekilirken eklenen müziğin daha çok kilise tınılarını anımsatması bu düşünceye kapılmamı tetikledi belki de.


Vizyona girmesinden bu yana filme dair farklı eleştiriler dile getirilse de tenkitlerin iki yerde birleştiği görülmekte: Şia vurgusu ve Rasulullah’ın yüzünün yahut bedeninin bir bölümünün temsilen gösterilmesi.
Eleştirilerin bu cihetinden filme baktığım zaman çok baskın bir Şia propagandası gördüğümü söyleyemeyeceğim. Yukarıda dile getirdiğimiz Ebu Talib’in temsiliyeti, Ümeyyeoğulları- Haşimoğulları meselesinde senaryona eklenen küçük pasajlar dışında çok baskın bir Şia propagandası yahut ehl-i sünnet eleştirisi göremiyoruz. Balık mucizesinin ehl-i sünnet kaynaklarda geçmeyip Şii kaynaklardan alındığını da belirtelim.

Allah Rasulü’nün çocukluğunun geçtiği yıllarda saçlarının, elbisesinin ve ayaklarının gösterilmesi ise filme haram fetvalarının verilmesinin nedeni. Pek çok İslam ülkesinde bu durum nedeniyle filmin izlenmesinin haram olduğuna dair fetvalar yayınlandı. Ben de İslam hukukunda yer alan “sedd-i zerâi” ölçüsüyle bu eleştirilerin haklı eleştiriler olduğu kanısındayım. Sedd-i zerâi, kötülüğe götüren yolların kapatılması, yani yasaklanması konusunda kullanılan bir fıkıh usulü ve fıkıh tabiridir. Bütün mezheplerde kabul görmekle birlikte daha çok Maliki ve Hanbeli mezheplerinde ön plana çıkar. Bu bağlamda düşünürsek, filmin anlatıldığı dönemde Resulullah belki vahiyle muhatap olmamıştı ancak hem Mecidi filmin diğer ayaklarında peygamber tasvirinin yapılıp yapılmayacağı hakkında bir şey söylemedi hem de peygamberin canlandırılmasının neler kazandıracağı ve neler kaybettireceği üzerine uzun uzadıya konuşulmadı. Sedd- zerâi özelinde, peygamberin bedeninin tamamının yahut bir kısmının veyahut sesinin canlandırılması neler kazandırır, bir şey kazandırır mı; neler götürür, neler kaybettirir sorularının muhasebesini de okuyucu yapsın.